سندبلاست مخزن یک فرآیند صنعتی تخصصی است که برای تمیزکاری، آماده‌سازی و افزایش دوام مخازن فلزی و فولادی به کار می‌رود. مخازن ذخیره‌سازی، بخش جدایی‌ناپذیری از صنایع مختلف مانند نفت، گاز، مواد شیمیایی و حتی ذخیره آب آشامیدنی هستند. این مخازن به دلیل قرار گرفتن در معرض عوامل محیطی و مواد شیمیایی، به مرور زمان دچار زنگ‌زدگی، خوردگی و آلودگی می‌شوند. سندبلاست با استفاده از ذرات ساینده و فشار هوای بالا، سطح مخزن را تمیز کرده و برای رنگ‌آمیزی یا اعمال پوشش‌های محافظ آماده می‌کند.
سندبلاست چیست؟
سندبلاست (Sandblasting) از دو واژه “سند” (به معنای ماسه) و “بلاست” (به معنای انفجار یا پرتاب) تشکیل شده است. این روش با پاشش ذرات ساینده مانند ماسه، سیلیس یا مس باره با فشار زیاد هوا روی سطح، آلودگی‌ها، زنگ‌زدگی و رنگ‌های قدیمی را از بین می‌برد. در مورد مخازن، این فرآیند به‌ویژه برای آماده‌سازی سطح جهت رنگ‌آمیزی و پوشش‌دهی انجام می‌شود.
اهمیت سندبلاست مخزن
مخازن صنعتی، چه برای ذخیره نفت، مواد شیمیایی یا آب آشامیدنی، نیاز به حفاظت در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی دارند. این موضوع به‌ویژه در مخازن آب آشامیدنی اهمیت بیشتری دارد، زیرا سلامت آب مستقیماً به کیفیت سطح داخلی مخزن وابسته است. سندبلاست با حذف کامل آلودگی‌ها و ایجاد سطحی زبر و مناسب، چسبندگی پوشش‌های محافظ (مانند اپوکسی یا زینک ریچ) را بهبود می‌بخشد و طول عمر مخزن را افزایش می‌دهد.
مزایای سندبلاست مخزن
- جلوگیری از زنگ‌زدگی و خوردگی: با حذف لایه‌های زنگ‌زده و آلودگی، مخزن در برابر عوامل مخرب محیطی مقاوم‌تر می‌شود.
- آماده‌سازی سطح برای پوشش: سندبلاست سطحی یکنواخت و زبر ایجاد می‌کند که باعث چسبندگی بهتر رنگ و پوشش‌های محافظ می‌شود.
- کاهش هزینه‌های نگهداری: با افزایش دوام مخزن، نیاز به تعمیرات و تعویض کاهش می‌یابد.
- حفاظت از سلامت: در مخازن آب آشامیدنی، سندبلاست تضمین می‌کند که هیچ آلودگی یا ماده مضری روی سطح باقی نماند.
مراحل انجام سندبلاست مخزن
- آماده‌سازی محیط: ابتدا باید محیط کار از هرگونه جسم اضافی پاک شود و ایمنی کارگران با استفاده از لباس محافظ، کلاه ایمنی و ماسک تنفسی تأمین گردد.
- انتخاب مواد ساینده: نوع مواد ساینده (مانند سیلیس یا مس باره) و اندازه ذرات بر اساس جنس مخزن و سطح موردنظر انتخاب می‌شود.
- پر کردن مخزن سندبلاست: مخزن دستگاه با مواد ساینده پر شده و شیرها طبق دستورالعمل باز می‌شوند.
- اجرای سندبلاست: با استفاده از کمپرسور هوا، نازل و شیلنگ، ذرات ساینده با فشار بالا به سطح مخزن پاشیده می‌شوند.
- پاکسازی نهایی: پس از اتمام سندبلاست، سطح با واترجت شسته شده و از گردوغبار پاک می‌شود.
- اعمال پوشش: بلافاصله پس از سندبلاست (معمولاً ظرف 20 دقیقه تا چند ساعت)، لایه اولیه رنگ یا پوشش محافظ (مانند پرایمر زینک ریچ اپوکسی) اعمال می‌شود تا از اکسیداسیون مجدد جلوگیری شود.
استانداردهای سندبلاست مخزن
یکی از استانداردهای رایج برای سندبلاست مخازن، استاندارد سوئدی SA2 1/2 است. بر اساس این استاندارد، سطح باید کاملاً تمیز شده و به رنگ فلزی یکنواخت (مشابه آلومینیوم) برسد. میزان زبری سطح نیز با دستگاه رافنس گیج اندازه‌گیری می‌شود تا از کیفیت آماده‌سازی اطمینان حاصل شود.
تجهیزات موردنیاز
- کمپرسور هوا: برای تولید فشار هوای موردنیاز (حدود 7 بار).
- دیگ سندبلاست: مخزن نگهداری مواد ساینده.
- نازل و شیلنگ: برای پاشش مواد ساینده.
- وسایل ایمنی: لباس کار، کلاه ایمنی، کپسول تنفسی و فن‌های ضدجرقه برای ایمنی در داخل مخزن.
چالش‌ها و نکات ایمنی
- گردوغبار: سندبلاست خشک گردوغبار زیادی تولید می‌کند که می‌تواند برای سلامت کارگران مضر باشد. استفاده از ماسک تنفسی و تهویه مناسب ضروری است.
- ایمنی داخل مخزن: در مخازن بسته، باید از فن‌های ضدجرقه و داربست‌های ایمن استفاده شود.
- شرایط جوی: سندبلاست باید در شرایط جوی مناسب انجام شود تا از اکسیداسیون سریع سطح جلوگیری شود.
نتیجه‌گیری
سندبلاست مخزن یک فرآیند ضروری برای افزایش عمر و کارایی مخازن صنعتی است. این روش با تمیزکاری دقیق و آماده‌سازی سطح، از مخازن در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی محافظت کرده و هزینه‌های نگهداری را کاهش می‌دهد. با رعایت استانداردهای ایمنی و استفاده از تجهیزات مناسب، می‌توان کیفیت این فرآیند را به حداکثر رساند. برای پروژه‌های صنعتی، انتخاب پیمانکاران حرفه‌ای و با تجربه در این زمینه اهمیت زیادی دارد.
